Ինստիտուցիոնալիզմ
Հերբերտ Սայմոնի նմանողությամբ, Էլինոր Օստրոմը գտնում
էր, որ մարդկային որոշումների կայացումը սահմանափակվում է անհատի մտավոր ունակություններով: Օստրոմն առաջ է
քաշել նաև 2 առանձին առաջարկներ` 1. Ինստիտուտները կարող են ձևավորել անհատական
նախասիրություններ, 2. Մարդիկ կօգտագործեն ինստիտուցիոնալ կանոնները կոլեկտիվ
խնդիրներ լուծելու համար: Այս առաջարկների հիման վրա Օստրոմն ու նրա կոլեգաները մի
մոտեցում առաջ քաշեցին և ասացին, որ կոմունիկացիան և այլ ինստիտուցիոնալ
գործոնները կարող են բարձրացնել քաղաքականության արդյունավետությունը:
Ինստիտուտների ստեղծումը թույլ է տալիս անհատներին կոորդինացնելու իրենց վարքագիծը
ավելի լավ արդյունք ապահովելու համար: Օստրոմն ասում է, որ ինստիտուցիոնալ
կանոններին մարդկանց պատասխանը կարելի է բացատրել
և կանխատեսել, դրա համար նա ներմուծում է <<գործողության
տարածք>> հասկացությունը /action area/, այն բաղկացած է 7 փոփոխականներից, որոնք
նկարագրում են իրավիճակն ու դերակատարին: Այդ փոփոխականներն են` 1. մասնակիցները,
2. մասնակիցների զբաղեցրած դիրքը, 3. պոտենցիալ արդյունքները, 4.
գործողություն-արդյունք կապերը, 5. մասնակիցների իրականացրած վերահսկողությունը,
6. հասանելի տեղեկատվությունը, 7. ծախքերն ու արդյունքները /costs and
benefits/: Սակայն քաղաքականության
կայացման այսպիսի մոդելը առկա կլինի գրեթե իդեալական պայմաններում, երբ կլինի
լիարժեք տեղեկացվածություն, երբ մասնակիցները մոտիվացված կլինեն որդեգրելու
կոնկրետ ռազմավարություններ կամ ձեռնարկելու միջոցառումներ որոշակի կայուն
հավասարակշռության վիճակի հասնելու համար, ինչը իրական պայմաններում քիչ հավանական
է: Վերը նշված գործոններն էլ մեծապես նվազեցնում են այս մոդելի կիրառական
նշանակությունը: Հանրային քաղաքականություն կերտողները ամբողջովին ռացիոնալ
դերակատարներ չեն: Նրանք չեն կայացնում քաղաքական որոշում լիարժեք տեղեկատվության
պայմաններում՝ բոլոր տարբերակների դեմ և կողմը հաշվի առնելով: Այս ամենը կրում է
հարաբերական բնույթ: Ինստիտուցիոնալ մոտեցումն էլ առաջ էր քաշում ուղիներ, որպեսզի
հաղթահարվեին ռացիոնալ ընտրության տեսության թերությունները: Ինստիտուցիոնալ
մոդելն ասում էր, որ խնդիրն այստեղ կայանում է նրանում, թե ինչպես են կառուցվում
հանրային ինստիտուտները, և թե ինչպես են դրանք անհատական շահերը կապում այն ընտրությունների հետ, որոնք տանում են ավելի
լավ արդյունքների:
Комментарии
Отправить комментарий